برای تجارت الکترونیک تعاریف مختلفی ارائه شده است که در اینجا به برخی از انها اشاره می شود:
الف) (( تجارت الکترونیک به معنای تولید، بازاریابی، فروش و تحویل کالاها و خدمات از آنها استفاده از ابزارهای الکترونیک است))
ب) (( تجارت الکترونیک مبتنی بر پردازش و انتقال الکترونیک داده ها ، شامل متن، صدا و تصویر است و فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیک کالاها، انتقال الکترونیکی وجوه، مبادله الکترونیک سهام، بارنامه الکترونیک و سایر انتقالات الکترونیک را شامل می شود ))
ج) (( انجام کلیه فعالیتهای تجاری با استفاده از شبکه های ارتباطی رایانه ای بویژه اینترنت است. تجارت الکترونیک تجارت بدون کاغذ است و به وسیله آن تبادل اطلاعات خرید و فروش و اطلاعات لازم برای حمل و نقل کالاها و انجام مبادلات بانکی با سهولت و سرعت بیشتری انجام می شود. به عبارت دیگر تجارت الکترونیک نام گسترده ای از نرم افزارها و سیستم هاست که خدماتی نظیر جستجوی اطلاعات، مدیریت، تبادلات، بررسی وضعیت اعتبار، اعطای اعتبار، پرداخت به صورت آن لاین، گزارش گیری و مدیریت حساب ها را در اینترنت به عهده می گیرند.))
د) ((منظور از تجارت الکترونیک انجامالکترونیک انجام مبادلات تجاری اعم از خرید و فروش و ارائه خدمات ( منظور خدمات رایگان و غیر رایگانی است که با هدف اقتصادی انجام می شود) در اینترنت است. به عبارت دیگر تجارت الکترونیک استفاده از هر نوع شبکه الکترونیک برای انجام مبادلات و داد و ستدهای تجاری و ارائه خدمات است. ))
ه) ((تجارت الکترونیک عبارتست از خرید و فروش کالاها و ارائه خدمات از طریق اینترنت))
و) (( تجارت الکترونیک اشاره به مطالعات الکترونیک می کند که از طریق شبکه های ارتباطی انجام می شود.))
از مجموعه تعاریفی که در مورد تجارت الکترونیک بیان شد می توان فهمید که زمینه های کاربد آن می تواند بسیار گسترده تر از مبادله کالا و خدمات باشد و گسترده وسیعی از جنبه های مختلفی تجاری و اقتصادی را در بر می گیرد. اما به نظر می رسد چنانچه بخواهیم تعریف ساده و جامعی از منظر یک حقوقدان از تجارت الکترونیک داشته باشیم باید بگوییم تجارت الکترونیک در ساده ترین شکل عبارتست از انجام تمام مراحل مبادلات تجاری در قالب الکترونیک. اینکه تعریف تجارت الکترونیک از منظر یک حقوقدان مورد توجه واقع گردید، به این دلیل است که موضوع تجارت الکترونیک بیشتر از سوی علومی همچون مدیریت، الکترونیک و اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است ئ به همین دلیل گسترده وسیعی از جنبه های مختلف علوم مربوط را به خود اختصاص می دهد که علم حقوق مورد بحث واقع نمی شود. به همین منظور در رساله حاضر سعی شده که نگاه ما به تجارت الکترونیک بیشتر ناظر به روابط حقوقی اشخاص ( اعم از حقیقی یا حقوقی ) و آثار آن باشد.
به همین منظور تعریف ما از تجارت الکترونیک یک تعریف حداقلی قابل فهم برای یک حقوقدان است و همانطور که بیان شد عبارتست از انجام مبادلات در قالب تجاری در قالب الکترونیک. انواع تجارت الکترونیک تجارت الکترونیک را بر اساس ماهیت طرفین و اینکه آیا طرف معامله شخصیت حقوقی یا حقیقی است و نیز نوع ارتباط آنها به چهار گروه عمده تقسیم کرده اند: ۱٫ تجارت بنگاه با بنگاه ( B2B ) این نوع از تجارت الکترونیک عبارتست از انجام مبادلات الکترونیک ( خرید و فروش کالا و ارائه خدمات ) بین شرکتها و موسسات تجاری. یعنی فروشنده و مشتری هر دو بنگاه تجاری ( شخصیت حقوقی ) با بخش هایی از یک بنگاه هستند که برای برقراری ارتباط بین خود از شبکه های رایانه ای و تجهیزات الکترونیک استفاده می کنند. مثلا دوبنگاه برای ارائه سفارش، انعقاد قرارداد، دریافت فاکتور و پرداخت هزینه ها مبادرت به راه اندازی یک شبکه الکترونیکی بین خود کرده و از این طریق فعالیت های تجاری خود را انجام می دهند.
ارتباط بین آنها برای انجام تمام فرآیند تجارت چنانچه به روش سنتی و با کاغذ و نامه صورت گیرد زمان زیادی لازم دارد ولی اگر تمام تبادلات از طریق اینترنت انجام شود زمان و هزینه به حداقل کاهش می یابد. این فناوری مدل تکمیل یافته مبادله الکترونیکی داده ها ( EDI ) است و در واقع سابقه B2B به EDI باز می گردد که در سال های اخیر به خاطر گسترش اینترنت رشد و تکامل فزاینده ای یافته است. شبکه ای باز و ویژه اینترنت به طور فزاینده ای به ابزاری ارتباطی و تجاری تبدیل شده اند و دیگر استفاده از EDI در تجارت رو به اتمام است. تکیه و اعتماد بنگاهها به امکانان ، تجهیزات و خدمات سایر بنگاهها نیز از عوامل رشد و توسعه B2B بوده است. ۲٫ تجارت بنگاه با مشتری ( B2C ) این شکل از تجارت الکترونیک بین شخص حقیقی ( مصرف کننده یا مشتری ) با یک شخص حقوقی ( شرکت یا موسسه تجاری ) صورت می پذیرد و به خرید و فروش کالا و خدمات بین یک بنگاه تجاری دارای وب سایت و یک مشتری اطلاق می شود. در این روش خریدار و فروشنده مستقیما و بدون واسطه از طریق اینترنت با هم ارتباط برقرار می کنند. یعنی مشتریان از طریق اینترنت به سایت فروشنده مرتبط می گردند و پس از انتخاب کالای مورد نظر خویش مبادرت به خرید آن می کنند. این نوع از تجارت الکترونیک بسیار متداول است و در حال حاضر بیشتر زمینه های فروش و ارائه خدمات از قبیل سخت افزار، امور مسافرت، جهانگردی، کتاب، موسیقی و …. از طریق B2C انجام می شود.
سایت Amazon.com مثال خوبی از این نوع تجارت الکترونیک است. ۳٫ تجارت مشتری با مشتری ( C2C ) در این نوع تجارت هر دو طرف اشخاص حقیقی هستند که بین آنها یک سایت واسطه وجود دارد و منزله محل بازار برای آنها محسوب می شود. بنابراین C2C انجام مبادلات الکترونیک بین افرادی است که اینترنت و فناوری های وب را برای داد و ستد انتخاب کرده اند. در این روش آنها مستقیما با هم ارتباط برقرار می کنند. انواع مزایده و مناقصه کالا در اینترنت در این حوزه قرار می گیرند. سایت حراجی eBay.com مثال خوبی از این شکل تجارت الکترونیک است. ۴٫ تجارت مشتری با بنگاه ( C2B ) این روش عبارتست از فروش کالا یا ارائه خدمات توسط اشخاص حقیقی به بنگاهها و موسسات تجاری، یعنی افراد برای فروش کالا یا ارائه خدمات به شرکت ها پیشنهاد می کنند. طراحی سایت منبع:دانشجویان کامپیوتر اصفهان
