در این مقاله که نوشته آقای جسی جیمز گررت است سعی بر تعریف فناوری آژاکس شده است تا کسانی که تازه در این باره شنیده اند راحتتر این فناوری نو ظهور را درک وشناسایی نمایند. تعریف آژاکس همانطور که گفته شد آژاکس یک فناوری است. آژاکس متشکل از چندین فناوری دیگراست که هر کدام در مسیری جدید و قوی می آیند. آژاکس از بهم پیوستن پنچ مورد زیر بوجود آمده است: ۱ . ارائه استاندارد پایه با استفاده از XHTML و CSS . 2 . نمایش پویا و تعامل با کاربر با استفاده از DOM(Document Object Model) 3 .
دستکاری و تبادل اطلاعات با استفاده از XML و XSLT. 4 . بازیابی غیر همزمان داده ها با استفاده از XMLHttpRequest. 5 . تقید همه چیز با هم (JavaScript) مدل قدیمی یا در واقع کلاسیک وب همانند این کار می کرد که بیشترین فعالیت های کاربربا واســط (Interface) ، یــک درخــواست HTTP بود که به سـرور برگشت داده می شد. سرور بعضی پردازش ها از قبیل بازیابی اطلاعات را انجام می داد و آنگاه یک صفحه HTML به سمت مشتری باز می گرداند. این یک مدل اقتباس گرفته شده از اصل وب ــ که از رسانه ابر متن (HyperText) استفاده می کند ــ است.
اما بطوریکه مشتاقان اساس آزمون کاربر می دانند ، چقدر ما وب را عالی میسازیم بدون اینکه نیازی به این عالی سازی برای نرم افزارهای کاربردی داشته باشیم؟ این رویکرد جدید مفاهیم فنی زیادی را میسازد اما یک آزمون کاربر عالی نمی سازد. تا زمانی که سرور در حال انجام کارهای خودش است کاربر باید چکاری انجام دهد؟
درست است ، او باید صبر کند و در هر گام یک عمل ، باید بیشتر زمان را صبر نماید. واضح است اگر ما یک طراح وب بودیم نبایستی در این مدت کاربر را منتظر نگه داریم. یکبار واسط (Interface) در سمت مشتری بارگذاری می شود ، چرا باید فعل و انفعال کاربر دچار مکث شود در هر باری که برنامه کابردی نیاز به چیزی از سرور دارد ؟ در حقیقت چرا کاربر باید همیشه برنامه را در حال رفتن به سرور مشاهده کند؟ به چه سبب آژاکس متمایز است ؟ یک برنامه کاربردی آژاکس طبیعت Start-Stop-Start-Stop فعل و انفعال در وب را بااستفاده از مطرح کردن واسطی میان کاربر و سرور به نام موتور آژاکس بر طرف نموده است. بنظر میرسد که مانند اضافه کردن یک لایه به برنامه کاربردی است تا برنامه را کمتر به سمت سرور فرستاده و از آن پاسخ دریافت نمایید.
اما برعکس این حالت درست می باشد. درابتدای یک جلسه با یک سرور بجای بارشدن صفحه ابتدا مـرورگر موتور آژاکس را بار می نماید که معمولا با جاوا اسکریپت نوشته شده است و در یک فریم مخفی چیده شده است. این موتور مسئول بین رندر کردن واسطی که کاربر می بیند و ارتباط بر قرار کردن با سرور از طرف کاربر می باشد. این موتور به کاربر اجازه می دهد که مستقل از ارتباط برقرار کردن با سرور ، با برنامه تعامل داشته باشد. همچنین کاربر هرگز در یک صفحه جدید سفید مرورگر با یک آیکون ساعت شنی شروع نمی کند و در حال صبر نخواهد بود تا سرور کارهایش را انجام دهد.
در شکل زیر دو مدل را از لحاظ زمان مورد بررسی قرار داده ایم و در واقع نحوه بهبود سیستم کلاسیک وب با استفاده از مدل آژاکس را نمایش داده ایم. هر عمل معمول کاربر یک درخواست HTTP تولید می کند و به صورت یک قالب جاوا اسکریپت بسوی موتور آژاکس فرستاده می شود. هر پاسخی به کاربر که احتیاج به گرفتن جواب از سرور ندارد مانند اعتبارسنجی ساده داده ها ، ویرایش داده ها در حافظه و غیره ، موتور آژاکس این عمل کاربر را در درون خود اداره کرده و به کاربر پاسخ می دهد.
حال اگر موتور نیاز به چیزهایی از سرور برای پاسخ دادن به کاربر داشته باشد همانند دادن اطلاعات برای پردازش ، بارگیری کدهای اضافی واسط یا بازیابی اطلاعات جدید روند کار کمی دچار تغییر می شود ، به این صورت که موتور اینگونه نیازها را تبدیل به درخواست های غیر همزمانی می نماید که معمولا با استفاده ازXML و بدون متوقف کردن تعامل کاربر با برنامه می باشد. در پایان این مقاله به این موضوع اشاره می کنم که در حال حاضر یکی از معروفترین سایتهایی که از این فناوری استفاده می نماید Google است که آخرین ورژن Google Maps را می توان به عنوان یکی از بارزترین نمونه های استفاده ازAJAX نام برد . اینگونه پروژه ها ثابت می کند که AJAX فقط حرف فنی نیست و نمونه های عملی در جهان واقعی کاربردی دارد. طراحی سایت با Ajax
